کاهش هزینه چاپ کتاب و عوامل مؤثر بر آن یکی از موارد مهمی است که پیش از چاپ کتاب باید به آن توجه کرد. دانستن این موارد باعث می‌شود تا نویسندگان دید بهتری نسبت به مراحل آماده‌سازی و چاپ داشته و بتوانند هزینه‌های چاپ کتاب را مدیریت کنند.
مراحل آماده‌سازی پیش از چاپ کتاب شامل مراحل مختلفی است که باید قبل از چاپ کتاب انجام شود. این مراحل عبارتند از:
۱- ویراستاری: این مرحله شامل تصحیح املایی، گرامری و جملات متن کتاب می‌باشد. ویراستاری در واقع اصلاح متن از لحاظ تکنیکی و دستوری است و هدف آن بهبود کیفیت محتواست. هزینه ویراستاری معمولا به صورت کلمه‌ای یا صفحه‌ای محاسبه و به ویراستار پرداخت می‌شود.
۲- تصحیح یا نمونه‌خوانی: در این مرحله، متن کتاب جمع‌آوری شده و بررسی می‌شود تا مطمئن شویم که هیچ اشکالی در متن وجود ندارد. هدف تصحیح این است که همه اشکالات احتمالی در متن برطرف شوند.
هزینه نمونه‌خوانی نیز به صورت کلمه‌ای یا صفحه‌ای محاسبه و به نمونه‌خوان پرداخت می‌شود. شایان ذکر است در بسیاری از کتاب‌ها، با توجه به کیفیت کار ویراستار، این مرحله قابل حذف است. حذف این مرحله موجب کاهش هزینه چاپ کتاب می‌شود.
۳- صفحه‌آرایی: در این مرحله، متن کتاب صفحه‌آرایی شده و آماده چاپ می‌شود. صفحه‌آرایی شامل طراحی قالب کتاب، تنظیم فاصله بین خطوط و حاشیه‌ها و قراردادن تصاویر و جداول می‌باشد.
هزینه صفحه‌آرایی کتاب، به تعداد صفحات، قطع کتاب، رنگی یا سیاه و سفید بودن متن کتاب، میزان تصاویر، نمودارها و جداول بستگی دارد و به صورت صفحه‌ای محاسبه و به صفحه‌آرا پرداخت می‌شود.
بدیهی است یک کتاب متن محور مثل کتاب رمان یا داستان کوتاه، به مراتب هزینه‌ی صفحه‌آرایی کمتری نسبت به یک کتاب فنی مهندسی که شامل فرمول‌ها و نمودار و جداول است، دارد. همچنین صفحه‌آرایی برای چاپ کتاب شعر نیز هزینه‌ی بسیاری پایین‌تری نسبت به صفحه‌آرایی برای چاپ کتاب از پایان‌نامه دارد.
۴- طراحی جلد: در این مرحله، جلد کتاب طراحی می‌شود. طراحی جلد شامل انتخاب رنگ، تصویر و نوع قلم است و هدف آن جلب توجه خواننده به کتاب است.
هزینه طراحی جلد بسته به کیفیت کار و تجربه‌ی طراح یا گرافیست دارد. بد نیست بدانید ما در انتشارات کتاب ریرا برای کلیه‌ی کتاب‌ها یک نوبت طراحی جلد رایگان با در نظر گرفتن طبع و سلیقه‌ی نویسنده انجام می‌دهیم.
اگرچه مراحل گفته شده به طور کلی برای همه کتاب‌ها صدق می‌کنند، اما هر کتاب می‌تواند نیازهای خاص خود را داشته باشد. بنابراین، بسته به نوع کتاب و نیازهای آن، مراحل آماده‌سازی ممکن است متفاوت باشند.
هزینه چاپ کتاب به تعداد و نوع عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به تفصیل بررسی خواهیم کرد:
۱. تعداد صفحات کتاب: همانطور که پیش از این گفته شد، هر چه تعداد صفحات کتاب بیشتر باشد، هزینه چاپ کتاب بیشتر خواهد بود، زیرا با افزایش تعداد صفحات، میزان کاغذ، جوهر و زمان چاپ نیز افزایش می‌یابد. کاهش تعداد صفحات، یکی از راه‌های کاهش هزینه چاپ کتاب است.
۲. نوع کاغذ و جلد کتاب: با استفاده از کاغذ با کیفیت بالاتر و جلد سخت به هزینه کتاب افزوده خواهد شد. اگر کاغذ با کیفیت و جلد سخت برای چاپ کتاب انتخاب شود، هزینه چاپ کتاب به شدت افزایش خواهد یافت.
۳. نوع چاپگر و چاپخانه: نوع چاپ و چاپخانه مورد استفاده نیز بر هزینه چاپ کتاب تأثیر دارد. چاپ دیجیتال معمولاً برای چاپ کتاب‌های کم تیراژ مناسب هستند، در حالی که چاپ افست برای چاپ کتاب‌های با تیراژ بالا استفاده می‌شوند. چاپگرهای افست هزینه‌ای بالاتر نسبت به چاپگرهای دیجیتال دارند، اما برای چاپ کتاب‌های با تیراژ بالا، هزینه کلی کمتر خواهد بود. بدیهی است استفاده از چاپ در تیراژ محدود موجب کاهش هزینه چاپ کتاب می‌شود.
۴. تعداد نسخه کتابی که قرار است چاپ شود: هر چه تعداد کتاب‌های چاپ شده بیشتر باشد، هزینه چاپ کتاب کمتر خواهد شد. این به این دلیل است که چاپخانه‌ها هزینه‌های ثابتی مانند تعمیر و نگهداری چاپگرها و تجهیزات را دارند که با افزایش تعداد چاپ، هزینه کلی کاهش می‌یابد.
۵. نوع و گستره توزیع کتاب: هزینه‌های مربوط به توزیع کتاب نیز باید در محاسبه هزینه چاپ کتاب در نظر گرفته شود. توزیع محدود به محلی خاص، هزینه‌های کمتری دارد، در حالی که توزیع بین‌المللی هزینه‌های بالاتری دارد. هزینه‌های پست، حمل و نقل و امور گمرکی نیز می‌تواند هزینه کل را به شدت افزایش دهد. هنگام تعیین هزینه چاپ کتاب، باید هزینه‌های مربوط به توزیع کتاب را نیز در نظر گرفت. برای مثال، اگر کتاب شما به صورت بین‌المللی توزیع شود، هزینه حمل و نقل، امور گمرکی و پست می‌تواند هزینه کل را به شدت افزایش دهد. به علاوه، اگر کتاب شما به صورت الکترونیکی نیز منتشر شود، هزینه توزیع کتاب کمتر خواهد بود و می‌تواند هزینه کل را کاهش دهد. بدیهی است نویسندگانی که چاپ کتاب برای تقویت رزومه انجام می‌دهند، از پرداخت این هزینه‌ها معاف هستند. به‌طورکلی با توجه به شرایط بد اقتصادی در صنعت نشر و کتابفروشی‌هاف هزینه توزیع چندان در ایران مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
با توجه به این عوامل، هزینه چاپ کتاب می‌تواند از یک تا چند میلیون تومان متفاوت باشد. برای برآورد هزینه چاپ کتاب خود، بهتر است با ناشران مختلف تماس بگیرید و قیمت‌های آن‌ها را مقایسه کنید. (ما تضمین می‌دهیم با توجه به کیفیت چاپ و خدمات، مناسب‌ترین قیمت چاپ کتاب را به شما پیشنهاد می‌دهیم.)
در مقاله‌ای که خواندید با نگاهی به مراحل چاپ کتاب، نحوه‌ی محاسبه‌ی هزینه هر مرحله و نحوه کاهش هزینه چاپ کتاب بیان شد. در مقالات بعدی به تفصیل درباره‌ی خدمات چاپ کتاب توضیح خواهیم داد.
همچنین برای آشنایی با چاپ کتاب ارزان می‌توانید مقاله‌ی مربوطه را مطالعه کنید.
